Skontaktuj się z nami:
602 510 317, 781 833 444

Zajdel & Szafraniec

Publikacje

Strefa przeciw pożarowa w nieruchomości prywatnej

Strefa przeciw pożarowa w nieruchomości prywatnej

Kto z nas nie marzy o własnych czterech ścianach? Inwestor wybudował dla nas wymarzone mieszkanie, mamy własne miejsce parkingowe, stajemy się członkami Wspólnoty…. no właśnie, Wspólnoty, zaczynamy mieć prawa, ale zaczynamy też mieć i obowiązki. Poniżej omówimy sobie jeden z często spotykanych problemów wynikających z posiadania owych praw i obowiązków, jakim jest użytkowanie i zarzadzanie częściami wspólnymi nieruchomości przez Wspólnotę w kontekście posiadania strefy przeciwpożarowej.

Najczęściej jest tak, że w nieruchomości należącej do Wspólnoty znajdują się miejsca postojowe wykupione przez właścicieli mieszkań, poza tym znajdują się też drogi dojazdowe a także chodniki. W którymś miejscu musi się też znajdować droga pożarowa oraz tzw. nawrotka dla straży pożarnej. Ta najczęściej znajduje się na samym końcu jednej z dróg dojazdowych i najczęściej jest nieustannie zastawiona parkującymi samochodami. Jest to rzecz jasna duży problem, albowiem szerokość drogi pożarowej musi wynieść – zgodnie z § 13 Rozporządzenia MSWiA z dnia 24.07.2009r w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. z 2009r, nr. 124, poz. 1030 z późn. zm.) – co najmniej 4 metry, czyli mniej więcej dwa pasy ruchu. Dlatego też Wspólnoty decydują się – niejednokrotnie przy ostrym sprzeciwie tych członków Wspólnoty, którzy np. nie mają wykupionych własnych miejsc parkingowych – na utworzenie strefy przeciw pożarowej. Celem stworzenia Strefy ma bowiem być przede wszystkim, doprowadzenie istniejącego status quo do stanu zgodnego z prawem.

Jak wspomniano powyżej, najczęściej jest tak, że owa umowna droga pożarowa oraz tzw. nawrotka dla straży pożarnej są stale zajęte przez zaparkowane na lub przy chodniku pojazdy. Jednakże w większości tych przypadków, nie może interweniować ani Straż Miejska ani Policja. Dzieje się tak dlatego, że nie obowiązuje tutaj art. 1 Ustawy z dnia 20.06.1997r Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2017r, poz. 1260), zgodnie z którym Ustawa określa (…) zasady ruchu na drogach publicznych, w strefach zamieszkania oraz w strefach ruchu. Przedmiotowy dojazd czy umownie ustalona droga pożarowa, nie jest ani drogą publiczną, ani Strefą ruchu ani Strefą zamieszkania.

Powyżej wspomniano, iż tworzenie Strefy wywołuje często spory i konflikty między Członkami Wspólnoty. Dlaczego tak jest? Dzieje się tak, ponieważ jedynie cześć mieszkańców ma wykupione miejsca postojowe, tj. około 70 – 80 % lokatorów, co oznacza, że Członkowie Wspólnoty z niewykupionymi miejscami parkingowymi przy równoczesnym posiadaniu własnego samochodu jak również samochody należące do tzw. gości, parkują jak popadnie i gdzie się tylko pojawi wolne miejsce (oczywiście z pominięciem wykupionych miejsc postojowych). Deficyt miejsc postojowych powoduje, iż tworzenie Strefy za którą wnioskują z reguły Członkowie Wspólnoty posiadający swoje miejsca parkingowe, jeszcze bardziej ograniczy skromną już i tak ilość miejsc parkingowych. Trudno więc się dziwić że powstają konflikty.

Czym zatem jest Strefa ruchu a czym Strefa zamieszkania?

Strefa zamieszkania – jest to obszar obejmujący drogi publiczne lub inne drogi, na którym obowiązują szczególne zasady ruchu drogowego, a wjazd i wyjazd oznaczone są odpowiednimi znakami drogowymi, często wyznaczane są na terenach, po których porusza się wielu pieszych. Przepisy obowiązujące w strefie mają ich chronić. Kierowca jest tu jedynie gościem i musi się dostosować do reguł ustalonych przez właściciela nieruchomości.

Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 31.07.2002r w sprawie znaków i sygnałów drogowych – znak D – 40 czyli Strefa zamieszkania wprowadza następujące zasady:

  • informuje o możliwości występowania w tej strefie urządzeń wymuszających powolną jazdę (np. progi zwalniające) bez oznaczania ich znakami ostrzegawczymi;
  • w strefie zamieszkania piesi mogą korzystać z całej szerokości drogi i mają pierwszeństwo przed pojazdami;
  • w strefie zamieszkania dziecko do lat 7 korzystające z drogi nie musi być pod opieką;
  • postój pojazdów dozwolony jest wyłącznie w miejscach wyznaczonych w tym celu;
  • dopuszczalna prędkość pojazdu lub zespołu pojazdów wynosi 20 km / h;
  • wyjeżdżając ze strefy zamieszkania, pojazd włącza się do ruchu i zobowiązany jest bezwzględnie ustąpić pierwszeństwa innym pojazdom.

 

1

Wyjazd ze strefy zamieszkania oznaczony jest niemal identycznym znakiem, ale przekreślonym tj. D – 41.

Strefa ruchu – w Strefach ruchu oznakowanych D – 52, jako początek Strefy ruchu i D – 53, jako koniec Strefy ruchu, mają zastosowanie ogólne zasady określone przepisami ruchu drogowego.

2

Zarówno w strefie ruchu jak i w strefie zamieszkania nie ma obowiązku wyznaczenia specjalnych miejsc parkingowych.

Natomiast na jednym terenie nie powinno byś strefy ruchu i jednocześnie strefy zamieszkania, bowiem zgodnie z w / w Rozporządzeniem – 1. znak D – 52 „strefa ruchu” stosuje się w celu oznakowania ustalonej strefy ruchu. Znak ten umieszcza się na wszystkich wjazdach do strefy ruchu. 2. Decyzję o ustaleniu takiej strefy podejmuje podmiot zarządzający drogami wewnętrznymi, o którym mowa w art. 10 ust. 7 Ustawy z dnia 20.06.1997r — Prawo o ruchu drogowym. 3. W strefie ruchu stosuje się znaki takie jak na drogach wewnętrznych, tj. z grupy małych lub mini. Dopuszcza się stosowanie znaków z grupy wielkości średnich, jeżeli droga wewnętrzna znajduje się w ciągu drogi publicznej, wymienionej w pkt 1.2.1 lit. c. 4. Znaku D – 52 nie stosuje się na drogach publicznych oraz na drogach wewnętrznych położonych w strefie zamieszkania. 5. W przypadku umieszczenia znaku D – 52 na wlocie drogi wewnętrznej, przy zjeździe z drogi publicznej, nie należy stosować znaku D – 46,określonego w pkt 5.2.52.

Pojęcie strefy ruchu wprowadzono w 2010r. Strefa ruchu to po części odpowiedź na oczekiwania zarządców dróg wewnętrznych, aby umożliwić zarządcom dróg wewnętrznych dostosowanie ich do zasad ruchu drogowego. Dzięki temu, że dana droga wewnętrzna (zgodnie z przepisami strefa ruchu to obszar obejmujący co najmniej jedną tego typu drogę) przynależy do strefy, mogą na niej bez przeszkód podejmować czynności funkcjonariusze Policji Drogowej i Straży Miejskiej. Chociażby poprzez wystawianie mandatów za nieprawidłowe parkowanie.

Innymi słowy strefa ruchu oznacza drogę niepubliczną, na której obowiązują wszystkie zasady kodeksu drogowego. Strefa ruchu wprowadza następujące zasady:

  • aby poruszać się w strefie ruchu pojazd i kierowca muszą spełniać te same wymagania, jakie stawia się przed nimi na drogach publicznych;
  • pojazd musi być dopuszczony do ruchu;
  • kierowca musi posiadać prawo jazdy i stosować się do zasad ruchu drogowego oraz znaków i sygnałów drogowych;
  • służby mundurowe mają prawo ukarać kierowcę za wszelkie wykroczenia drogowe;
  • wjeżdżając ze strefy ruchu na drogę publiczną kierowca włącza się do ruchu, w związku z czym jest zobowiązany do zachowania szczególnej ostrożności i ustąpienia pierwszeństwa wszystkim uczestnikom ruchu;
  • w odróżnieniu od strefy zamieszkania, piesi nie są uprzywilejowani;
  • kierowcy muszą trzymać się przepisów i pamiętać o tym, że chociaż jadą drogą wewnętrzną, to obowiązują ich ograniczenia prędkości;
  • kierowcy nie mogą bezkarnie parkować na miejscach dla niepełnosprawnych bądź drogach pożarowych.

Jedną z kluczowych rzeczy związanych ze strefą ruchu jest porządek (przynajmniej teoretyczny) dotyczący pierwszeństwa przejazdu. W strefie ruchu raczej trudno spodziewać się sygnalizacji świetlnej. Za to w sytuacji, w której nie ma w niej pionowych bądź poziomych znaków związanych z pierwszeństwem obowiązuje tzw. zasada prawej ręki.

Powstaje pytanie czy mimo braku Strefy, Zarządca może lub powinien postawić w ramach zwykłego zarządu znaki drogowe i oznaczyć drogę, jako przeciwpożarową, a następnie ją egzekwować i w jaki sposób?

Otóż Zarządca nie tylko powinien, ale wręcz ma taki obowiązek by stworzyć i egzekwować drogę pożarową. Wynika to z art. 4 ust. 1a Ustawy z dnia 24.08.1991r o ochronie przeciwpożarowej (Dz. U. z 2017r, poz. 736) zgodnie z którym – odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1 stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości lub w części – ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku, gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.

Jako pełną odpowiedź należy tu przytoczyć fragmenty Orzeczenia WSA w Krakowie – Wyrok z dnia 23.05.2012r (sygn. akt.: II SA / Kr 453 / 12). Sprawa dotyczyła Decyzji Komendanta Wojewódzkiego Państwowej Straży Pożarnej nałożonej na określoną Wspólnotę Mieszkaniową w przedmiocie nakazania wykonania drogi pożarowej, spełniającej wymagania obowiązujących przepisów tj. Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 24.07.2009r w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych (Dz. U. Nr 124, poz. 1030).

Dla wyjaśnienia nałożona na Wspólnotę Decyzja, była następstwem przeprowadzonych w budynku należącym do Wspólnoty czynności kontrolno – rozpoznawczych, które dotyczyły przestrzegania przepisów przeciwpożarowych oraz rozpoznania możliwości i warunków prowadzenia działań ratowniczych przez jednostki ochrony przeciwpożarowej w obiekcie Wspólnoty. Co ważne, kontrola taka, może się zadziać z inicjatywy każdego Członka Wspólnoty co wynika z art. 27 Ustawy o Własności lokali zgodnie z którym Każdy właściciel lokalu ma prawo i obowiązek współdziałania w zarządzie nieruchomością wspólną.

Na skutek braku akceptacji dla Decyzji Komendanta, Wspólnota złożyła Odwołanie i między Stronami tj. Wspólnotą i Komendantem Wojewódzkim Państwowej Straży Pożarnej wywiązał się konflikt, który znalazł swój finał w Sądzie a Wspólnota sprawę przegrała. Uzasadnienie prawne dla Wyroku WSA oparło się na następujących argumentach:

  • Zgodnie z art. 4 ust. 1 Ustawy z dnia 24.08.1991r o ochronie przeciwpożarowej – właściciel budynku, obiektu budowlanego lub terenu, zapewniając jego ochronę przeciwpożarową obowiązany jest m.in. do przygotowania go do prowadzenia akcji ratowniczej.
  • Zgodnie z art. 4 ust. 1 pkt 5 Ustawy o ochronie przeciwpożarowej – właściciel budynku zapewniając ochronę przeciwpożarową jest obowiązany przygotować budynek do prowadzenia akcji ratowniczej.
  • Zgodnie z art. 4 ust. 1a Ustawy o ochronie przeciwpożarowej – odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej, o których mowa w ust. 1 stosownie do obowiązków i zadań powierzonych w odniesieniu do budynku, obiektu budowlanego lub terenu, przejmuje – w całości lub w części – ich zarządca lub użytkownik, na podstawie zawartej umowy cywilnoprawnej ustanawiającej zarząd lub użytkowanie. W przypadku, gdy umowa taka nie została zawarta, odpowiedzialność za realizację obowiązków z zakresu ochrony przeciwpożarowej spoczywa na faktycznie władającym budynkiem, obiektem budowlanym lub terenem.
  • Zgodnie z zapisami § 12 ust. 1 pkt. 2 cyt. Rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie przeciwpożarowego zaopatrzenia w wodę oraz dróg pożarowych, do przedmiotowego obiektu budowlanego należącego do Wspólnoty Mieszkaniowej należy doprowadzić drogę pożarową o utwardzonej nawierzchni, umożliwiającą dojazd pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej do obiektu budowlanego o każdej porze roku, drogę tę należy doprowadzić do budynku należącego do grupy wysokości: średniowysoki, wysoki lub wysokościowy, zawierającego strefę pożarową zakwalifikowaną do kategorii zagrożenia ludzi ZŁ III, ZŁ IV lub ZŁ V

Przepisy dotyczące ochrony przeciwpożarowej nie uzależniają wypełnienia obowiązków właściciela / zarządcy zapewniających ochronę przeciwpożarową od jakichkolwiek dodatkowych okoliczności lub przesłanek. Obowiązki o ochronie przeciwpożarowej sformułowane są w sposób bezwzględny i związane są wyłącznie z własnością budynku, obiektu budowlanego lub terenu. Formułując przepis w taki właśnie sposób ustawodawca przesądził, że takie okoliczności jak np. ilość miejsc parkingowych, możliwości finansowe właściciela, nie relatywizują jego obowiązków związanych z ochroną przeciwpożarową. Wszystkie te okoliczności, jakkolwiek istotne, przeciwstawione wartości, jaką jest bezpieczeństwo życia ludzkiego w obliczu nieszczęścia pożaru – muszą być ocenione, jako niewystarczające do odstąpienia od realizacji obowiązków ochrony przeciwpożarowej.
Jeśli chodzi o sposób egzekwowania przez Zarządcę przejezdności drogi pożarowej, to należy zauważyć, iż ma prawo żądać tego w Strefie ruchu, Strefie zamieszkania i Drodze wewnętrznej nie będącej żadną Strefą.

Czym więc jest Droga wewnętrzna?

Otóż, aby zrozumieć czym jest Droga wewnętrzna najłatwiej przyjąć, że jest to droga niepubliczna, która została wytyczona na terenie prywatnym. Słowo „prywatny” najlepiej oddaje jednak istotę sprawy. Na Drodze wewnętrznej dozwolone jest (prawie) wszystko, co nie jest zabronione Kodeksem Karnym, lub co nie zostało zabronione przez właściciela drogi.

Droga wewnętrzna może być drogą otwartą, czyli dostępną dla wszystkich kierowców, ale dostęp do niej może być ograniczony – np. droga na zamkniętym osiedlu mieszkaniowym. To właściciel decyduje w jaki sposób inni użytkownicy mogą z niej korzystać. Co ważne, droga wewnętrzna nie musi być oznakowana, choć w kodeksie istnieje znak D – 46 oznaczający jej początek i D – 47 oznaczający jej koniec. Opuszczając drogę wewnętrzną kierowca włącza się do ruchu, czyli musi ustąpić pierwszeństwa innym.

3

W praktyce wygląda to następująco:

  • właściciel drogi ustala zasady ruchu oraz ustawia znaki i sygnały drogowe według własnego uznania, do których trzeba się stosować;
  • co nie jest zabronione, jest dozwolone, czyli można prowadzić pojazd bez prawa jazdy, bez zapiętych pasów, bez włączonego oświetlenia, pozostawić pojazd z włączonym silnikiem na postoju dłużej niż minutę, a także parkować w dowolnym miejscu jeżeli nie ma stosownego zakazu;
  • służby mundurowe mogą ukarać kierowcę za prowadzenie pojazdu po drodze wewnętrznej pod wpływem alkoholu, gdyż polskie prawo zabrania tego na wszystkich ogólnodostępnych drogach, w tym wewnętrznych;
  • karanie jest możliwe także w przypadku nierespektowania znaków i stwarzanie zagrożenia dla bezpieczeństwa.

Kolejną kwestią do rozważenia jest sprawa odholowania pojazdu zaparkowanego w niedozwolonym miejscu.

Jeśli nie ma Strefy ani znaków to ewentualne odholowanie pojazdów Wspólnota realizuje na swój koszt.

W sytuacji gdy będą znaki, ale nie będzie Strefy, to Wspólnota może wezwać Straż Miejską lub Policję (w zakresie znaków drogowych obowiązuje art. 1.2 Ustawy z dnia 20.06.1997r Prawo o ruchu drogowym). Czyli jeśli będą znaki drogowe, ale nie będzie ustanowionej żadnej Strefy, to znaczy, że są to znaki drogowe w Drodze wewnętrznej. Pojazd pozostawiony w miejscu, gdzie jest to zabronione lub utrudnia ruch, bądź też zagraża w inny sposób bezpieczeństwu, zostanie przez Straż Miejską odholowany na parking depozytowy. Straż Miejska może również zablokować tylne koło pojazdu, jeżeli uzna, iż samochód stoi w miejscu gdzie parkowanie jest zabronione, lecz nie utrudnia ruchu bądź nie zagraża w inny sposób bezpieczeństwu w miejscu w którym się znajduje.

Miejsce gdzie pojazdom nie wolno parkować i istnieje możliwość odholowania pojazdu oznaczone jest znakiem T – 24. Ilustruje on odholowywany samochód.

4

Po odholowaniu, właściciel pojazdu będzie musiał uzyskać zezwolenie na odebranie swojego samochodu z parkingu (u tego organu, który zadecydował o usunięciu pojazdu), dodatkowo będzie musiał pokryć koszty odholowania pojazdu a te, wahają się od 100 zł do 1400 zł za samo usunięcie pojazdu. Ponadto, będzie musiał uiścić opłatę za każdą dobę przechowywania samochodu, np. w przypadku samochodów osobowych średnio 33 zł za dobę.
W przypadku istnienia Strefy, egzekwowanie utrzymania przejezdności drogi pożarowej, leży w gestii Straży Miejskiej lub Policji, albowiem w przypadku istnienia Strefy ruchu lub zamieszkania, są one patrolowane przez Straż Miejską lub Policję, które reagują w przypadku naruszenia przepisów ruchu drogowego. Jednakże służby mundurowe nie zawsze są w stanie dopilnować właściwego stanu rzeczy. Dlatego w interesie Wspólnoty leży zgłoszenie każdego fakultatywnego przypadku nieprawidłowego parkowania powodującego zastawienie drogi pożarowej a służby mundurowe nie mogą odmówić interwencji.

Kolejną kwestią wartą zasygnalizowania, jest zdefiniowanie, jak wygląda odpowiedzialność odszkodowawcza za zniszczone mienie na skutek pożaru w sytuacji, gdy droga pożarowa będzie zablokowana zaparkowanymi samochodami w następujących stanach faktycznych:

  1. brak Strefy i znaków;
  2. brak Strefy, ale są znaki;
  3. jest Strefa ze znakami;

kiedy i w jakim zakresie odpowiada Wspólnota? A kiedy i w jakim zakresie odpowiada właściciel pojazdu?
Odpowiedzialność odszkodowawcza za zniszczone mienie na skutek pożaru w sytuacji, gdy droga pożarowa będzie zablokowana zaparkowanymi samochodami w następujących stanach faktycznych przedstawia się następująco:

  1. brak Strefy i znaków – odpowiada Wspólnota i właściciel pojazdu solidarnie;
  2. brak Strefy ale są znaki – odpowiada właściciel pojazdu (Uwaga! mamy tu do czynienia z Drogą wewnętrzną);
  3. jest Strefa ze znakami – odpowiada właściciel pojazdu (Uwaga! Strefa czy ruchu czy zamieszkania z założenia ma znaki, to wynika wprost z definicji Strefy, nie ma Stref nieoznakowanych).

Reasumując:

Jeśli zostanie wykonana Strefa ruchu lub Strefa zamieszkania lub nie zostanie ustanowiona żadna Strefa a będzie jedynie Droga wewnętrzna i w nich może, ale nie musi być droga pożarowa (Uwaga! Ustawa Prawo o ruchu drogowym nie zna pojęcia drogi pożarowej), to Zarządca za nieprawidłowe parkowanie będzie mógł wzywać Policję lub Straż Miejską. Ale nie z tego tytułu, że zastawiona jest droga pożarowa, lecz że źle zaparkowano w Strefie ruchu lub Strefie Zamieszkania lub Drodze wewnętrznej o ile w Drodze wewnętrznej ustawione są znaki drogowe.

Opracowanie: Sabina Szafraniec

Comments are closed.